Veranderingen in het klachten tuchtrecht De praktische gevolgen voor huisartsen. mr Hilde van der Meer KNMG SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid 1 oktober 2009
Download ReportTranscript Veranderingen in het klachten tuchtrecht De praktische gevolgen voor huisartsen. mr Hilde van der Meer KNMG SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid 1 oktober 2009
Slide 1
Veranderingen in het klachten tuchtrecht
De praktische gevolgen voor
huisartsen.
mr Hilde van der Meer
KNMG
SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid
1 oktober 2009
Slide 2
Welke ‘klachtwegen’ zijn er nu?
Stel:
• De patiënt met opgezwollen voet blijft
ontevreden.
• Tijdens vakantie eigen huisarts bezoekt hij
op eigen initiatief de SEH.
• Diagnose: gebroken middenvoetsbeentje.
• Hij wil actie ondernemen tegen eigen
huisarts en waarnemer.
• Welke mogelijkheden?
Slide 3
Welke ‘klachtwegen’ zijn er
nu?(vervolg)
•
Klacht bij Klachtencommissie (WKCZ);
laagdrempelig, oordeel over handelen,
genoegdoening klager
•
Klacht bij Regionaal Tuchtcollege voor de
Gezondheidszorg;
bewaken kwaliteit beroepsuitoefening, oordeel over
handelen ‘individuele verwijtbaarheid’, opleggen
maatregel
•
Civielrechtelijke aansprakelijkstelling;
schadevergoeding; Geschillencommissie:
laagdrempelig: tot € 5000 of Civiele Rechter
(beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar)
Slide 4
Andere juridische wegen
• Strafrecht
“Wetboek van Strafrecht”, Officier van Justitie
beslist over vervolging, uitzonderingssituaties
• Melding Inspectie voor de
Gezondheidszorg (IGZ)
“Leidraad Meldingen”: alleen actie als ernstige
bedreiging patiëntveiligheid of gezondheidszorg
Slide 5
Huidig Klachtrecht
Stel:
•
De patiënt met de gezwollen voet gaat naar de
klachtencommissie;
•
Hij dient een klacht in tegen de eigen en de
waarnemend huisarts: ze hebben hem beide
schandalig bejegend en de waarnemend huisarts heeft
een diagnose gemist;
•
Herstel heeft hierdoor langer geduurd. Hij wil een
schadevergoeding van € 10.000 van de waarnemer;
Wat gebeurt er met zijn klacht?
Slide 6
Kern Wet klachtrecht cliënten
zorgsector (1995)
-
Elke zorgaanbieder treft regeling voor de behandeling van klachten door een
klachtencommissie.
-
Geen verplichte klachtenbemiddelaar
-
De wet stelt eisen inrichting klachtenbehandeling en klachtencommissie:
onafhankelijke voorzitter, recht hoor en wederhoor gewaarborgd.
-
Uitspraak: - oordeel over gegrondheid/ aanbevelingen (niet-bindend)
- geen schadevergoeding
-
Geen hoger beroep mogelijk
-
Samenloop andere procedures mogelijk
-
Per 17 juni 2005: Meldingsplicht klachtencommissies bij IGZ bij onverantwoorde zorg
Slide 7
Evaluaties WKCZ
• Evaluatie Wet klachtrecht 1999
–
–
–
–
–
–
Toegankelijkheid klachtcommissie
Onafhankelijkheid en deskundigheid commissie
invulling hoor en wederhoor
Veel onvrede over uitspraken
hoger beroep zou mogelijk moeten zijn
Klachtenbemiddeling verder ontwikkelen
• Onderzoek NIVEL 2004:
– Cliënten menen dat klachtencommissies tekort schieten op gebied
onpartijdigheid, begrip, etc.
– 55% van klagers: met klachtbehandeling geen recht gedaan.
– Verbetering voorlichting aan cliënten
– Instelling laat onvoldoende weten wat met aanbeveling wordt gedaan
– Meer uitleg hulpverleners aan cliënten over wat is gebeurd
– Geef toe als er iets is mis gegaan.
Slide 8
Hoe ziet de minister dit?
• Minister constateert ontevredenheid bij cliënten over
klachtafhandeling
• Introduceert recht op een effectieve en laagdrempelige
klacht- en geschillen behandeling
• Doel: betere individuele genoegdoening, meer
vertrouwen in klachtenafhandeling, en relatie met
kwaliteitsbeleid
• WKCZ wordt ingetrokken
Slide 9
Voorgenomen wijziging
Wet Cliëntenrechten Zorg
• concept wetsvoorstel tekst 12 maart 2009
(meest recente openbare versie)
• noodzaak volgens minister: verbetering positie
cliënt en versnippering patiëntenrechten
• vervangt WKCZ, WMCZ, KWZ, WTZi en wijzigt
groot aantal wetten waaronder delen Wet BIG
en WGBO
• formuleert 8 ‘afdwingbare’ patiëntenrechten
• waaronder: recht op effectieve en
laagdrempelige geschilbehandeling
Slide 10
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
Artikel 31 WCZ:
• effectieve & laagdrempelige geschillenbehandeling is
recht van cliënt t.o.v. zorgaanbieder
• eisen: - schriftelijke regeling
- klachten over naleving WCZ,
kwaliteit van zorg & bejegening
- zorgvuldig onderzoek &
behandeling
- gericht op voorkomen van geschillen
NB: onafhankelijke klachtencie. niet langer verplicht!
Slide 11
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
wel verplicht:
• gratis voor cliënt beschikbare
klachtenfunctionaris
• uitspraak z.s.m., uiterlijk binnen 6 weken
• klager op de hoogte houden van voortgang
• schriftelijke mededeling aan klager van oordeel,
maatregelen door zorgaanbieder + termijn
waarbinnen gerealiseerd
• regeling in overleg met cliëntenraad of
cliëntenorganisatie
Slide 12
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
• klachtgerechtigden: - cliënten
- nabestaanden
- vertegenwoordigers
• NB: klachtenregeling kan bepalen dat
geen klachten over geleden schade
Slide 13
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
Artikel 32 WCZ
• verplichte aansluiting zorgaanbieder bij
geschillencommissie voor:
- hoger beroep
- geleden schade tot € 25.000,-- klachten over ontbreken regeling
1e aanleg
- cliënten ‘van wie in redelijkheid niet
kan worden verlangd dat zij zich met
klacht tot zorgaanbieder zelf wenden’
Slide 14
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
• klachtgerechtigd bij geschillencommissie
is ook belangenorganisatie!
• schriftelijke klachtenregeling met
mogelijkheid van spoedprocedure (geen
max. termijn!)
• bij bindend advies schadevergoeding tot
max. € 25.000,-• toezending uitspraken aan IGZ
• geschillencommissie maakt jaarverslag
Slide 15
Wat betekent dit voor onze
klager?
• Zowel eigen huisarts als waarnemer moeten een
klachtenbemiddelaar hebben.
• Onafhankelijke klachtencommissie niet langer
verplicht.
kritiekpunt KNMG: gebrek aan onafhankelijkheid
• Zowel eigen huisarts als waarnemer kunnen hun
eigen verschillende klachtenregeling hebben.
kritiekpunten KNMG: gebrek aan uniformiteit,
‘niet-ketenproof’
Slide 16
Wat betekent dit voor onze
klager?(vervolg)
• Hij kan (mogelijk) ook schadevergoeding krijgen.
kritiekpunt KNMG: onwenselijke vermenging
klacht en aansprakelijkheid, risico op
formalisering klachten.
• Hij kan in hoger beroep bij Landelijke
Geschillencommissie (+schadevergoeding).
kritiekpunt KNMG: onafhankelijkheid alleen voor
‘door-procedeerders’?
Slide 17
Reactie KNMG op concept WCZ
• Algemeen: noodzaak empowerment
cliënten onderschreven maar grote
bedenkingen t.a.v. WCZ.
• Klachtrecht: verbeteringen procedure en
inhoudelijke kwaliteit klachtencommissies
in sommige sectoren noodzakelijk, maar
niet op voorgestelde wijze:
Slide 18
Reactie KNMG op concept WCZ
• alternatief voorstel:
– klachtenfunctionaris (of pvp) op niveau
zorgaanbieder of instelling
– verplicht zorgaanbieders tot aansluiting bij
klachtencommissie eerste aanleg op
regionaal niveau
Slide 19
Vervolg traject
• KNMG en andere veldpartijen stuurden
reactie naar VWS en RvS.
• Aangedrongen op openbare
consultatieronde.
• Nu: Advies RvS.
• Wetsvoorstel in definitieve versie naar
Tweede (eind 2009) en - daarna – Eerste
Kamer.
• Minister: wil inwerkingtreding 2011.
Slide 20
Ontwikkelingen in het
tuchtrecht
Slide 21
Standpunt kabinet:
• Het systeem en belang van tuchtrecht
staat niet ter discussie
• Wel verouderd en tussen beroepsgroepen
verschillen
• Kader nodig waarlangs het tuchtrecht kan
worden vormgegeven :
» Kaderwet Tucht (proces-)recht
» Inhoudelijk Tuchtrecht: Wet BIG
Slide 22
Voorgenomen wijziging (1)
• Eén loket voor alle klachten
• Klager kan direct naar tuchtrechter maar kan
worden terugverwezen naar klachtenprocedure.
• Uniforme regels voor tuchtprocesrecht
Slide 23
Voorgenomen wijziging (2)
• Klachtgerechtigden:
- iedereen met een persoonlijk belang, of
- iedereen die een maatschappelijk belang heeft
• Reikwijdte:
– Alle activiteiten die een beroepsbeoefenaar in zijn hoedanigheid
beroepsmatig uitoefent
– klacht mogelijk tegen een collectief van beroepsbeoefenaren
• Uitspraken:
– gegrondverklaring zonder oplegging van maatregel
– Verbetering kenbaarheid uitspraken
• Financiering
Bezoldiging leden-beroepsgenoten
Slide 24
Beschouwing
• KNMG: Kabinetsstandpunt bevat belangrijke
verbeteringen tuchtrecht.
• Enkele punten die volgens KNMG geen recht doen aan
doel medisch tuchtrecht:
- toegang tot tuchtrechter
- uitbreiding klachtgerechtigden
- ook bij collectieve klachten rechten individuele artsen
waarborgen!
• Aandachtspunt
- deskundigheid leden-beroepsgenoten: zelfde specialisme als
aangeklaagde!
Slide 25
Voorlopige Eindbalans
• Voorgestelde wijzigingen klachtrecht:
» positieve elementen bijv. klachtenbemiddelaar
klachten
» eindbalans toch negatief
» kansen?
• Voorgestelde wijzigingen tuchtrecht:
» positieve eindbalans
Veranderingen in het klachten tuchtrecht
De praktische gevolgen voor
huisartsen.
mr Hilde van der Meer
KNMG
SKE Rotterdam & Zuid-Holland Zuid
1 oktober 2009
Slide 2
Welke ‘klachtwegen’ zijn er nu?
Stel:
• De patiënt met opgezwollen voet blijft
ontevreden.
• Tijdens vakantie eigen huisarts bezoekt hij
op eigen initiatief de SEH.
• Diagnose: gebroken middenvoetsbeentje.
• Hij wil actie ondernemen tegen eigen
huisarts en waarnemer.
• Welke mogelijkheden?
Slide 3
Welke ‘klachtwegen’ zijn er
nu?(vervolg)
•
Klacht bij Klachtencommissie (WKCZ);
laagdrempelig, oordeel over handelen,
genoegdoening klager
•
Klacht bij Regionaal Tuchtcollege voor de
Gezondheidszorg;
bewaken kwaliteit beroepsuitoefening, oordeel over
handelen ‘individuele verwijtbaarheid’, opleggen
maatregel
•
Civielrechtelijke aansprakelijkstelling;
schadevergoeding; Geschillencommissie:
laagdrempelig: tot € 5000 of Civiele Rechter
(beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar)
Slide 4
Andere juridische wegen
• Strafrecht
“Wetboek van Strafrecht”, Officier van Justitie
beslist over vervolging, uitzonderingssituaties
• Melding Inspectie voor de
Gezondheidszorg (IGZ)
“Leidraad Meldingen”: alleen actie als ernstige
bedreiging patiëntveiligheid of gezondheidszorg
Slide 5
Huidig Klachtrecht
Stel:
•
De patiënt met de gezwollen voet gaat naar de
klachtencommissie;
•
Hij dient een klacht in tegen de eigen en de
waarnemend huisarts: ze hebben hem beide
schandalig bejegend en de waarnemend huisarts heeft
een diagnose gemist;
•
Herstel heeft hierdoor langer geduurd. Hij wil een
schadevergoeding van € 10.000 van de waarnemer;
Wat gebeurt er met zijn klacht?
Slide 6
Kern Wet klachtrecht cliënten
zorgsector (1995)
-
Elke zorgaanbieder treft regeling voor de behandeling van klachten door een
klachtencommissie.
-
Geen verplichte klachtenbemiddelaar
-
De wet stelt eisen inrichting klachtenbehandeling en klachtencommissie:
onafhankelijke voorzitter, recht hoor en wederhoor gewaarborgd.
-
Uitspraak: - oordeel over gegrondheid/ aanbevelingen (niet-bindend)
- geen schadevergoeding
-
Geen hoger beroep mogelijk
-
Samenloop andere procedures mogelijk
-
Per 17 juni 2005: Meldingsplicht klachtencommissies bij IGZ bij onverantwoorde zorg
Slide 7
Evaluaties WKCZ
• Evaluatie Wet klachtrecht 1999
–
–
–
–
–
–
Toegankelijkheid klachtcommissie
Onafhankelijkheid en deskundigheid commissie
invulling hoor en wederhoor
Veel onvrede over uitspraken
hoger beroep zou mogelijk moeten zijn
Klachtenbemiddeling verder ontwikkelen
• Onderzoek NIVEL 2004:
– Cliënten menen dat klachtencommissies tekort schieten op gebied
onpartijdigheid, begrip, etc.
– 55% van klagers: met klachtbehandeling geen recht gedaan.
– Verbetering voorlichting aan cliënten
– Instelling laat onvoldoende weten wat met aanbeveling wordt gedaan
– Meer uitleg hulpverleners aan cliënten over wat is gebeurd
– Geef toe als er iets is mis gegaan.
Slide 8
Hoe ziet de minister dit?
• Minister constateert ontevredenheid bij cliënten over
klachtafhandeling
• Introduceert recht op een effectieve en laagdrempelige
klacht- en geschillen behandeling
• Doel: betere individuele genoegdoening, meer
vertrouwen in klachtenafhandeling, en relatie met
kwaliteitsbeleid
• WKCZ wordt ingetrokken
Slide 9
Voorgenomen wijziging
Wet Cliëntenrechten Zorg
• concept wetsvoorstel tekst 12 maart 2009
(meest recente openbare versie)
• noodzaak volgens minister: verbetering positie
cliënt en versnippering patiëntenrechten
• vervangt WKCZ, WMCZ, KWZ, WTZi en wijzigt
groot aantal wetten waaronder delen Wet BIG
en WGBO
• formuleert 8 ‘afdwingbare’ patiëntenrechten
• waaronder: recht op effectieve en
laagdrempelige geschilbehandeling
Slide 10
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
Artikel 31 WCZ:
• effectieve & laagdrempelige geschillenbehandeling is
recht van cliënt t.o.v. zorgaanbieder
• eisen: - schriftelijke regeling
- klachten over naleving WCZ,
kwaliteit van zorg & bejegening
- zorgvuldig onderzoek &
behandeling
- gericht op voorkomen van geschillen
NB: onafhankelijke klachtencie. niet langer verplicht!
Slide 11
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
wel verplicht:
• gratis voor cliënt beschikbare
klachtenfunctionaris
• uitspraak z.s.m., uiterlijk binnen 6 weken
• klager op de hoogte houden van voortgang
• schriftelijke mededeling aan klager van oordeel,
maatregelen door zorgaanbieder + termijn
waarbinnen gerealiseerd
• regeling in overleg met cliëntenraad of
cliëntenorganisatie
Slide 12
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
• klachtgerechtigden: - cliënten
- nabestaanden
- vertegenwoordigers
• NB: klachtenregeling kan bepalen dat
geen klachten over geleden schade
Slide 13
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
Artikel 32 WCZ
• verplichte aansluiting zorgaanbieder bij
geschillencommissie voor:
- hoger beroep
- geleden schade tot € 25.000,-- klachten over ontbreken regeling
1e aanleg
- cliënten ‘van wie in redelijkheid niet
kan worden verlangd dat zij zich met
klacht tot zorgaanbieder zelf wenden’
Slide 14
Klachtrecht in de voorgestelde
WCZ
• klachtgerechtigd bij geschillencommissie
is ook belangenorganisatie!
• schriftelijke klachtenregeling met
mogelijkheid van spoedprocedure (geen
max. termijn!)
• bij bindend advies schadevergoeding tot
max. € 25.000,-• toezending uitspraken aan IGZ
• geschillencommissie maakt jaarverslag
Slide 15
Wat betekent dit voor onze
klager?
• Zowel eigen huisarts als waarnemer moeten een
klachtenbemiddelaar hebben.
• Onafhankelijke klachtencommissie niet langer
verplicht.
kritiekpunt KNMG: gebrek aan onafhankelijkheid
• Zowel eigen huisarts als waarnemer kunnen hun
eigen verschillende klachtenregeling hebben.
kritiekpunten KNMG: gebrek aan uniformiteit,
‘niet-ketenproof’
Slide 16
Wat betekent dit voor onze
klager?(vervolg)
• Hij kan (mogelijk) ook schadevergoeding krijgen.
kritiekpunt KNMG: onwenselijke vermenging
klacht en aansprakelijkheid, risico op
formalisering klachten.
• Hij kan in hoger beroep bij Landelijke
Geschillencommissie (+schadevergoeding).
kritiekpunt KNMG: onafhankelijkheid alleen voor
‘door-procedeerders’?
Slide 17
Reactie KNMG op concept WCZ
• Algemeen: noodzaak empowerment
cliënten onderschreven maar grote
bedenkingen t.a.v. WCZ.
• Klachtrecht: verbeteringen procedure en
inhoudelijke kwaliteit klachtencommissies
in sommige sectoren noodzakelijk, maar
niet op voorgestelde wijze:
Slide 18
Reactie KNMG op concept WCZ
• alternatief voorstel:
– klachtenfunctionaris (of pvp) op niveau
zorgaanbieder of instelling
– verplicht zorgaanbieders tot aansluiting bij
klachtencommissie eerste aanleg op
regionaal niveau
Slide 19
Vervolg traject
• KNMG en andere veldpartijen stuurden
reactie naar VWS en RvS.
• Aangedrongen op openbare
consultatieronde.
• Nu: Advies RvS.
• Wetsvoorstel in definitieve versie naar
Tweede (eind 2009) en - daarna – Eerste
Kamer.
• Minister: wil inwerkingtreding 2011.
Slide 20
Ontwikkelingen in het
tuchtrecht
Slide 21
Standpunt kabinet:
• Het systeem en belang van tuchtrecht
staat niet ter discussie
• Wel verouderd en tussen beroepsgroepen
verschillen
• Kader nodig waarlangs het tuchtrecht kan
worden vormgegeven :
» Kaderwet Tucht (proces-)recht
» Inhoudelijk Tuchtrecht: Wet BIG
Slide 22
Voorgenomen wijziging (1)
• Eén loket voor alle klachten
• Klager kan direct naar tuchtrechter maar kan
worden terugverwezen naar klachtenprocedure.
• Uniforme regels voor tuchtprocesrecht
Slide 23
Voorgenomen wijziging (2)
• Klachtgerechtigden:
- iedereen met een persoonlijk belang, of
- iedereen die een maatschappelijk belang heeft
• Reikwijdte:
– Alle activiteiten die een beroepsbeoefenaar in zijn hoedanigheid
beroepsmatig uitoefent
– klacht mogelijk tegen een collectief van beroepsbeoefenaren
• Uitspraken:
– gegrondverklaring zonder oplegging van maatregel
– Verbetering kenbaarheid uitspraken
• Financiering
Bezoldiging leden-beroepsgenoten
Slide 24
Beschouwing
• KNMG: Kabinetsstandpunt bevat belangrijke
verbeteringen tuchtrecht.
• Enkele punten die volgens KNMG geen recht doen aan
doel medisch tuchtrecht:
- toegang tot tuchtrechter
- uitbreiding klachtgerechtigden
- ook bij collectieve klachten rechten individuele artsen
waarborgen!
• Aandachtspunt
- deskundigheid leden-beroepsgenoten: zelfde specialisme als
aangeklaagde!
Slide 25
Voorlopige Eindbalans
• Voorgestelde wijzigingen klachtrecht:
» positieve elementen bijv. klachtenbemiddelaar
klachten
» eindbalans toch negatief
» kansen?
• Voorgestelde wijzigingen tuchtrecht:
» positieve eindbalans