Hanne Obbink_Daklozen terminale zorg en
Download
Report
Transcript Hanne Obbink_Daklozen terminale zorg en
nederland
TROUW MAANDAG 20 FEBRUARI 2017
9
DAKLOZEN
TERMINALE ZORG
ZOEKTOCHT Hoe vind je onderdak voor een doodzieke patiënt zonder geld, zonder adres en
zonder zorgverzekering? Krista Weissman schoot een verkoper van de daklozenkrant te hulp.
Zoeken naar een plek om te sterven
Hanne Obbink
REDACTIE BINNENLAND
De tijd begon te dringen
want in één hospice
was een plek vrij,
maar voor hoe lang?
lukte na vele pogingen. Maar vooral:
een zorgverzekering. Dat kreeg
Weissman vorige week ook voor elkaar. “De aanvraag is goedgekeurd,
de polis is binnen.”Nu zit Cyprian
dus in het hospice, met een ochtendjas en pantoffels en van alles en nog
wat dat Weissman en haar vrienden
en kennissen bij elkaar gekregen
hebben. Hij wil er niet gefotografeerd worden, zijn gezicht vindt hij
te beschadigd.
De verzekering moet wel betaald
worden, plus het eigen risico. “Het
meeste hebben we al bij elkaar”, zegt
Weissman. “En de kosten zijn te
overzien, Cyprian heeft niet lang
meer. Drie maanden, zeggen de artsen, waarschijnlijk minder.”
T, ANP
CH
FOTO ROBIN UTRE
Zelf wist hij niet waar hij naartoe
kon. Hij was dakloos, terminaal ziek
en uitbehandeld. Een maatschappelijk werkster van het ziekenhuis had
tegen hem gezegd: gaat u maar naar
een hospice. Maar het hospice waarvoor zij hem een brief had meegegeven, zat vol.
Krista Weissman (39) kent deze
man: hij verkocht de daklozenkrant
bij haar supermarkt in Amsterdam.
En ze kent zijn verhaal. Hij is 46, ongeveer twaalf jaar geleden kwam hij
uit Roemenië. “Een vriendelijke
man. Rookt niet, drinkt niet, zorgt
goed voor zichzelf”, vertelt ze. “Ik
wist dat hij neuskanker had. Hij kan
slecht tegen licht nu er gaten tussen
z’n neus en ogen zijn ontstaan. Hij
slaapt nauwelijks. Ik dacht: het kan
toch niet dat hij geen plek vindt om
rustig te sterven?” Dat was bijna
twee weken geleden.
Zo ver komt het inderdaad niet.
Cyprian (niet zijn echte naam) heeft
een plek gevonden in een hospice.
Maar daarvoor heeft Weissman een
week hard moeten werken. Hoe vind
je een plek voor een doodzieke patiënt zonder geld, zonder officieel
adres en zonder zorgverzekering?
Daklozen die op zichzelf zijn aangewezen, zou dat niet gelukt zijn,
Weissman uiteindelijk wel. “Ik kan
niet meer”, verzuchtte ze een week
nadat ze haar actie begon. Maar ook:
“Wat een opluchting, zeg.”
Haar zoektocht begon met een
contact via via bij een hospice in
Hoofddorp. Een paar telefoontjes later was ze erachter dat ze bij zorgonderneming Cordaan moest zijn. Degene die ze daar aan de telefoon
kreeg, aarzelde even, maar maakte
er toch serieus werk van. Daarvoor
moesten wel de benodigde papieren
geleverd worden: het medisch dossier, een ‘terminaalbrief’ en het zogeheten afwegingsinstrument, door
de huisarts ingevuld.
Daar kon de stichting Kruispost
misschien voor zorgen, bleek een telefoontje later. Bij die zorgpost voor
onverzekerden, daklozen en asielzoekers was Cyprian inderdaad bekend, maar van het ‘afwegingsinstrument’ had men daar nog nooit
gehoord en de terminaalbrief was er
ook niet. “Gelukkig had ik daar in
het ziekenhuis al een kopie van gemaakt”, vertelt Weissman.
Voor de verzekeringskwestie ging
ze te rade bij een instantie in Den
Haag die een regeling voor ‘onverzekerbare vreemdelingen’ uitvoert. Tevergeefs, want die regeling bleek
niet te gelden voor burgers uit lidstaten van de Europese Unie.
Het was intussen woensdag en de
tijd begon te dringen, want in één
hospice was een plek vrij, maar hoe
lang zou die gereserveerd blijven
voor Cyprian? En er moest nog veel
geregeld worden. Een adres bijvoorbeeld: iemand bleek zo vriendelijk
Cyprian zich op zijn adres te laten
inschrijven. Een bankrekening: dat
De echte naam van Cyprian is bij de
redactie bekend.
Geen adres? Dan ook geen zorgverzekering
ONVERZEKERDEN Er is te
weinig zorg voor zieke
daklozen die geen
verzekering hebben. De
Straatdokters slaan alarm.
Hanne Obbink
REDACTIE BINNENLAND
Zieke daklozen worden geregeld weggestuurd door huisartsen en andere
hulpverleners. Veel van deze patiënten zijn onverzekerd en artsen zijn
bang voor kosten die zij op niemand
kunnen verhalen. Doordat daklozen
niet altijd op tijd goed behandeld wor-
den, kunnen hun kwalen verergeren.
De Nederlandse Straatdokters
Groep (NSG) spreekt zelfs van een
‘onverzekerdenepidemie’. Wie geen
woon- of postadres heeft, kan geen
zorgverzekering afsluiten en dat
komt steeds vaker voor, met alle gevolgen van dien.
“Een apotheker zal een dakloze
met diabetes misschien de eerste keer
nog insuline willen leveren, en de
tweede en derde keer misschien ook
wel. Maar een vierde keer niet”, zegt
straatdokter Igor van Laere. “Ik ken
een patiënt die door een torenhoge
bloedsuiker ten val kwam. Hij liep
breuken op waarvoor hij niet goed behandeld is. Deze man kan nooit meer
goed lopen.”
Daklozen zijn vaak uiterst kwets-
baar. Ze leven gemiddeld zo’n vijftien
jaar korter dan anderen, krijgen eerder last van ouderdomskwalen en
overlijden vaak aan ziekten die op
zich best behandelbaar zijn. Ongeveer
dertig procent heeft een verstandelijke beperking, een deel van hen heeft
ook psychiatrische problemen of is
verslaafd.
Artsen onderkennen vaak slechts
een deel van deze problematiek. Ook
hebben ze soms te hoge verwachtingen van hun dakloze patiënten. Die
slagen er lang niet altijd in zelf hun
weg te vinden in de zorg, afspraken na
te komen en formulieren en gesprekken te begrijpen.
Ook geld is een hindernis. Voor ongedocumenteerde vreemdelingen van
buiten Europa bestaat een regeling die
Daklozen leven
gemiddeld zo’n vijftien
jaar korter dan anderen
en krijgen eerder last
van ouderdomskwalen
zorgt dat hun zorgkosten grotendeels
vergoed worden, en het is de bedoeling dat er voor onverzekerde Nederlanders binnenkort ook zoiets komt.
Maar burgers uit EU-lidstaten worden
geacht in eigen land verzekerd te zijn.
Zijn ze dat niet, dan moeten zij hun
zorgkosten zelf betalen – wat daklozen meestal niet lukt. Voor daklozen
mét een verzekering is het eigen risico
vaak een drempel.
De Nederlandse Straatdokters
Groep werd tweeënhalf jaar geleden
opgezet en luidde destijds meteen de
noodklok. “Maar sindsdien is er weinig verbeterd”, zegt Van Laere. De
NSG brengt nu in kaart hoe de sociaalmedische zorg voor daklozen in elkaar
zit. Dat verschilt per stad, en artsen en
andere hulpverleners kennen de regels vaak niet precies. Om helderheid
te scheppen, wil de NSG een blauwdruk voor goede zorg te ontwikkelen
die hulpverleners in het hele land
houvast biedt.